ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញមួយអង្គដែលបានរំដោះប្រទេស កម្ពុជា អោយរួចពីអាណានិគមជ្វា និងជាស្ថាបនិកនៃសម័យអង្គរ គឺព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២។ អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រជំនាន់មុនភាគច្រើន ចាត់ទុកថា ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ត្រូវពួកជ្វា ចាប់យកទៅកោះជ្វា រួចបានភៀសព្រះកាយមកកម្ពុជា វិញ ដើម្បីដឹកនាំចលនារំដោះជាតិ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានអះអាងខុសពីនេះ។
តើរឿងរ៉ាវរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ដ៏ល្បីល្បាញនោះមានដំណើរដើមទងយ៉ាងណា?
ក. ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ (៨០២-៨៥០)
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ជាព្រះមហាក្សត្រមានមហិទ្ធិឫទ្ធិខ្លាំងពូកែ។ ព្រះអង្គទ្រង់បានរំដោះប្រទេសកម្ពុជា អោយរួចផុតពីអំណាចជិះជាន់របស់រាជវង្សសៃលេន្ទ្រៈ នៃកោះជ្វា និងផ្តល់ឯករាជ្យដល់ប្រទេសជាតិ។ គឺព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២នេះហើយ ដែលទ្រង់បានចាប់ផ្ដើមកសាងមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសម័យដ៏រុងរឿងនៃ ប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា គឺសម័យមហានគរ ឬមហាអាណាចក្រខ្មែរ។
ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រភាគច្រើនសរសេរថា ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ប្រហែលជាត្រូវភៀសព្រះកាយក្នុងពេលវឹកវរចលាចល ឬក៏ត្រូវបានពួកចោរជ្វា ចាប់ ហើយនាំយកទៅកោះជ្វា ទាំងគ្រួសារ ក្នុងពេលដែលពួកនេះបានចូលលុកលុយក្រុងសម្ភុបុរៈ នៃចេនឡាទឹក ហើយធ្វើគត់ព្រះរាជាខ្មែរនៅឆ្នាំ៧៨៧ និងរឹបយកនគរខ្មែរដាក់ជាចំណុះកោះជ្វា នោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការស្រាវជ្រាវសិលាចារឹកបន្ថែមរបស់ប្រវត្តិវិទូខ្មែរមានស្នាដៃ និពន្ធរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ វង់ សុធារ៉ា និង ណុប សុខា នៃសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញ ជាដើម អះអាងថា រវាងឆ្នាំ៧៩០ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ គឺជាព្រះមហាក្សត្ររួចទៅហើយ ហើយប្រហែលជាកំពុងដឹកនាំតំបន់មួយផ្នែកនៅកម្ពុជា ទៀតផង។
ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា របស់ លោក វង់ សុធារ៉ា និង ណុប សុខា ក៏បានគូសបញ្ជាក់ដែរថា នៅសតវត្សរ៍ទី៨ ទាំងកោះជ្វា និងកោះស៊ូមាត្រា គ្មានអំណាចគ្រប់គ្រាន់ឯណានឹងមកដណ្ដើមយកកម្ពុជា ទៅធ្វើជានគរចំណុះ និងចាប់គ្រួសាររាជវង្ស ដូចជាព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ យកទៅនគររបស់ខ្លួនបាននោះទេ។ លោកថា រឿងជ្វា លុកលុយចេនឡា រួចកាត់ក្បាលស្ដេចខ្មែរ និងចាប់ព្រះរាជវង្សខ្មែរទៅកោះជ្វា នោះ គ្រាន់តែជារឿងប្រឌិតមួយរបស់អ្នកនិពន្ធអារ៉ាប់ ហើយត្រូវអ្នកជាតិនិយមឥណ្ឌូនេស៊ី យកទៅរំលេចបន្ថែម ដើម្បីអួតអាងពីកិត្យានុភាពពីអតីតកាលបែបស្រមើស្រមៃរបស់គេតែ ប៉ុណ្ណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយចុះ បើផ្អែកទៅតាមឯកសារដែលថាជ្វា ចាប់រាជវង្សខ្មែរយកទៅកោះជ្វា វិញ ថាពេលដែលគង់ជាចំណាប់ខ្មាំងនៅកោះជ្វា នេះ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ទ្រង់បានសិក្សាដើម្បីអោយបានដឹងច្បាស់អំពីមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសាសនា ដែលជាប្រភពអំណាចអធិរាជលោកិយរបស់ស្ដេចសៃលេន្ទ្រៈ។ ប្រហែលជាក្នុងឆ្នាំ៨០០ នៃគ្រិស្ដសករាជ ព្រះអង្គក៏លបភៀសព្រះកាយយាងត្រឡប់មកមាតុភូមិវិញ។ មុនពេលឡើងសោយរាជ្យដោយមានការគាំទ្រយ៉ាងស្មោះត្រង់ និងក្លៀវក្លាពីមេទ័ពជាច្រើន ព្រះអង្គទ្រង់បានបង្រួបបង្រួមទឹកដីនគរចេនឡាទឹក អោយមានឯកភាព និងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
ពេលយាងមកដល់មាតុភូមិដំបូង ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅគង់នៅឥន្ទ្របុរៈ ទំនងជាមានទីតាំងត្រង់បន្ទាយព្រៃនគរ ស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម សព្វថ្ងៃ។ គឺនៅទីនោះហើយដែលព្រះអង្គទ្រង់ទទួលយកព្រាហ្មណ៍សិវៈកៃវល្យៈ អោយចូលធ្វើជារាជបុរោហិតរបស់ព្រះអង្គ។ បន្ទាប់ពីឥន្ទ្របុរៈ ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅគង់នៅម្តុំខាងជើងបឹងទន្លេសាប ជាដំបូងនៅគុទិ ដែលទំនងជាមានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងប្រាសាទបន្ទាយក្តីបច្ចុប្បន្ន។ រួចបន្ទាប់មក ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅគង់នៅហរិហរាល័យ ក្នុងស្រុករលួសនៃខេត្តសៀមរាប។ បន្ទាប់មកទៀត ព្រះអង្គទ្រង់ប្ដូរទៅគង់នៅអមរេន្ទ្របុរៈ ដែលទំនងជាមានទីតាំងស្ថិតនៅចំទំនប់ខាងលិចនៃបារាយណ៍ទឹកថ្លា សព្វថ្ងៃនេះ។
ចុងក្រោយបង្អស់ ដោយមានព្រាហ្មណ៍សិវៈកៃវល្យៈ និមន្តទៅជាប់ជាមួយជានិច្ចផង ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅគង់នៅលើភ្នំគូលែន ដែលមានឈ្មោះថា មហិន្ទ្របរពត៌។ គឺនៅលើភ្នំគូលែន នោះហើយ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ៨០២ នៃគ្រិស្ដសករាជ ដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ទ្រង់បានប្រារព្ធធ្វើពិធី “ទេវរាជ” ក្នុងបំណងធ្វើអោយប្រទេសខ្មែរកម្វុជទេស បានឯករាជ្យរួចពីចំណុះជ្វា ហើយរៀបចំពិធីរាជាភិសេកធ្វើអោយព្រះអង្គបានឋានៈជាចក្រវាតីន ដែលពាក្យខ្មែរបុរាណហៅថា “កម្រតេងជគតតរាជ” ដែលមានន័យថា ស្ដេចចក្រវាឡ ឬអម្ចាស់នៃលោក គឺស្ដេច។
ខ.លទិ្ធទេវរាជ
ពីអាស្រមបទជតាបត្តិ ដែល លោក ហ្សក សឺដេស យល់ថាប្រាសាទខ្នា ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ទ្រង់បាននិមន្តព្រះគ្រូព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ឈ្មោះ ហិរណ្យទាមៈ អ្នកប្រាជ្ញខាងវេទមន្ត ដើម្បីអោយព្រះអង្គជួយរៀបចំធ្វើពិធីទេវរាជ ទៅតាមក្បួនគម្ពីរខាងព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ព្រះគ្រូព្រាហ្មណ៍ហិរណ្យទាមៈ បានបង្រៀនរាជបុរោហិត ឈ្មោះ សិវកៃវល្យៈ អោយចេះចាំស្ទាត់ក្បួនច្បាប់ក្នុងគម្ពីរធំៗសំខាន់ៗបួនរបស់ លទ្ធិព្រាហ្មណ៍ គឺវិនាសិខា នយុត្តរា សម្មោហៈ និងសិរៈច្នេត ហើយបានបញ្ញត្តិអោយរាជគ្រូបុរោហិត អនុវត្តតាមក្បួនពិធីទេវរាជខាងសាសនាព្រាហ្មណ៍អោយបានហ្មត់ចត់ល្អ ឥតខ្ចោះផង។
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ និងព្រះគ្រូព្រាហ្មណ៍ហិរណ្យទាមៈ បានធ្វើសច្ចាថា អំណើះតទៅមានតែសមាជិកគ្រួសារនៃព្រាហ្មណ៍សីវកៃវល្យៈទេដែលអាច ប្រារព្ធធ្វើពិធីទេវរាជនេះបាន។ បើតាមការសន្និដ្ឋានរបស់ លោក ហ្សក សឺដេស លោកយល់ថា ក្នុងចំណោមគម្ពីរសំខាន់ទាំងបួននោះ មានគម្ពីរមួយ គឺគម្ពីរសិរៈច្នេតៈ ប្រែថាកាត់ក្បាល ដែលបានបង្ហាញផ្លូវថា តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបញ្ចប់ការជិះជាន់បង្ខិតបង្ខំរបស់បរទេស មកលើប្រទេសខ្មែរ។
នៅពេលដែលពួកជ្វា ចូលមកលុកលុយនគរចេនឡា ពួកនេះបានធ្វើគត់ព្រះរាជាខ្មែរ ហើយកាត់ព្រះសិរសាព្រះអង្គផង។ ដូច្នេះ ដើម្បីអោយរួចផុតពីអំណាចជិះជាន់របស់ជ្វា នេះ គេអាចសន្មតថា ក្នុងការប្រារព្ធពិធីលើភ្នំគូលែន នោះប្រហែលជាមានធ្វើពិធីឧបកិច្ចផ្តាច់ក្បាលរូបសំណាកស្ដេចជ្វា វង្សសៃលេន្ទ្រៈ ស្របតាមគម្ពីរសិរៈច្នេតៈ ដើម្បីជានិម្មិតនៃប្រកាសឯករាជ្យនគរខ្មែរផង ហើយស្របជាមួយនិងពេលនោះដែរ គេរៀបចំអភិសេកសិវលិង្គ “តំណាងថាមពលច្នៃប្រឌិត” ដែលគេសន្មតថា បានមកពីព្រះឥសូរ តាមរយៈព្រាហ្មណ៍។ ធ្វើដូច្នេះ គេអាចចាត់ទុកថា អាត្ម័នពិសិដ្ឋរបស់ព្រះរាជា បាននៅសណ្ឋិតក្នុងសិវលិង្គនោះដែលបានក្លាយជាតំណាង ឬនិមិត្តរូបនៃទេវរាជ គឺព្រះរាជាទ្រង់ក្លាយជាព្រះឥសូរបែងភាគ ដែលមានអំណាចគ្រប់គ្រងលើសព្វសត្វ។
ចាប់តាំងពីពេលនោះទៅ បញ្ជារបស់ព្រះរាជា គឺជាបញ្ជារបស់ព្រះអាទិទេព។ ការគោរពប្រណិប័តន៍ និងធ្វើតាមបទបញ្ជា នឹងនាំមកនូវកុសលផលបុណ្យដល់អ្នកដែលបានអនុវត្តន៍ ឬប្រព្រឹត្តអំពើនោះ។ ដោយហេតុថា ព្រះឥសូរ មានលំនៅនៅលើភ្នំកៃឡាស់ សិវលឹង្គ ដែលជាតំណាងព្រះឥសូរ ផង និងជាតំណាងព្រះរាជាផង ក៏ត្រូវតែតម្កល់លើភ្នំ ឬទីខ្ពស់ផងដែរ។ ប្រសិនបើគ្មានភ្នំធម្មជាតិទេ គេត្រូវកសាងប្រាសាទ មានខឿនខ្ពស់ជាភ្នំសិប្បនិម្មិត ឬប្រាសាទភ្នំ ដើម្បីតម្កល់សិវលិង្គ នេះ។
ម៉្យាងទៀត ប្រាសាទភ្នំនេះត្រូវស្ថិតនៅចំកណ្ដាលរាជធានីដែលចាត់ទុកដូចជា ភ្នំព្រះសុមេរុ ជាស្នូលនៃចក្រវាឡថែមទៀតផង។ ឯប្រាសាទភ្នំទី១ ដែលសាងឡើងមុនគេបង្អស់ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ គឺប្រាសាទអារាមរោងចិន ធ្វើអំពីឥដ្ឋនៅលើភ្នំគូលែន។ នេះបើតាមឯកសាររបស់ លោក ត្រឹង ងារ។ គេមិនដឹងថា ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ទ្រង់គង់នៅលើភ្នំគូលែន អស់រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំទេ។ ព្រះអង្គទ្រង់ឡើងសោយរាជ្យពីឆ្នាំ៨០២ ហើយចុងក្រោយបំផុត ព្រះអង្គទ្រង់យាងត្រឡប់ទៅគង់នៅហរិហរាល័យ គឺរលួសវិញ ទ្រង់នាំយកទាំងលិង្គទេវរាជ ទៅជាមួយផង។ គឺនៅហរិហរាល័យ នេះហើយដែលព្រះអង្គទ្រង់សោយទិវង្គតនៅឆ្នាំ៨៥០ ឬ ៨៥៤ នៃគ្រិស្ដសករាជ ដោយទ្រង់ទទួលព្រះមរណនាមថា បរមេស្វរៈ៕
ស្ដាប់ ឬ ទាញយកសំឡេង
ប្រភព RFA
2:04 AM
Unknown
Posted in: 
Post a Comment
0 comments
Dear readers, after reading the Content please ask for advice and to provide constructive feedback Please Write Relevant Comment with Polite Language.Your comments inspired me to continue blogging. Your opinion much more valuable to me. Thank you.